افت تحصیلی و روشهای ایجادانگیزه درسی دردانش آموزان(2)

                           ماهنامه اندیشه گویا

                                          -2 سطح علمی معلم:

معلمی چیزی فراتر از یک تخصص علمی است. معلم باید با زمینه های تربیتی، روانشناسی، برنامه ریزی،

طرح درس و شیوه های آموزش آشنا باشد که این امر با یک برنامه ریزی دقیق در سطح دانشگاهی که معلمین

بعد از دستیابی به تخصص رشته ای باید در علوم رفتاری دوره ببینند بعد از تسلط کامل به جریان آموزش وارد شوند.

شغل معلمی جای آزمون و خطا نیست معلم بایدمتخصص آگاه وکاردان باشد.

 معلمان در دوره های تربیت معلم برای تدریس و برنامه ریزی آگاهی های لازم را کسب کنند

شناخت دائمی با نیازهای دانش آموزان لازمه کار معلمی است

. در دنیای امروز نقش حاکمانه معلم که زاییده خبرگی اوست به نقش تسهیل کنندگی

و مشاور و راهنمای یادگیرنده تبدیل شده.

                                             3-ناآشنایی با حیطه عاطفی دانش آموزان

در سیستمی که یادگیری براساس علایق و نیازهای فراگیران نیست ایجاد انگیزه تقریباً صفر است و در

                                    

 

صورتی که انگیزه و رغبت درونی برای یادگیری لازم است مواجه شدن کودک با مسائل واقعی ایجاد

شگفتی، کنجکاوی و محرک درونی برای او می نماید و احتیاج به تشویق و تنبیه و محرک های بیرونی ندارد.

در سیستم ما دانش آموزان به کسب دانش و معلومات نائل می شوند اما سطحی و صوری و متکی بر

حافظه آنها است در صورتی که یادگیری باید معنادار و پایدار باشد.

مهمترین انتظار از سیستم آموزشی تربیت عقلانی است.

حال ما تا چه اندازه فرزندانمان را با مسائل واقعی مواجه می کنیم تا تفکر کنند و با عقل و تدبیر خود

به حل مسئله بپردازند.

 موضوع تعلیم و تربیت رشد در بعد عقلانی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی است.

ادراک صحیح مطلب، مقایسه نظرات، درک ارتباط میان مطالب، استنتاج، استدلال و ارزیابی

تا چه حد در برنامه های آموزشی ما دنبال می شود.

مسئولیت پذیری، رعایت حقوق دیگران، ارزش گذاری به کار دیگران و در نظر گرفتن عدالت در بحث

تا چه اندازه مدنظر واقع می شود

پس بررسی افت تحصیلی فقط بررسی چرایی آمار مردودی و تجدیدی نیست

چه بسا کسانی که مردود می شوند ولی از نظر موضوع تعلیم و تربیت به مرحله رشد رسیده اند و چه

بسا سیستم ارزشیابی ما دچار نواقصی است.

 در سیستم آموزش و پرورش تا چه حد کارایی (انگیزه* تخصص) تقسیم بر (هزینه* زمان) کلاس

اندازه گیری می شودبه اقتصاد زمان نظرداشتن باید یکی از اهداف ما باشد

استقلال عقلانی و سرعت در انتقال یادگیری، افزایش بازدهی آموزشی را فراهم می آورد.

با چنین تفکراتی هر دانش آموز برنامه آموزشی خاص خود را نیاز دارد.

 هر دانش آموز باید نقطه شروع و جایگاهی را که در آن قرار دارد شناسایی کند و پیوستن بین

مطلب جدید و قدیم برقرار شود و هر شخصی با سطح خود ارزشیابی شود.

مهارت های چگونه یادگرفتن و کشف مجهول را باید در اختیار دانش آموزان قرار داد متاسفانه درشرایط

کنونی که با نقصان های مهارتی معلمان روبه رو هستیم مسئولیت واگذاری این زمینه به ایشان دارای محدودیت است

یکی از دلایل ترک بی موقع مدرسه بی ارتباطی محتوا با زندگی و شغل و جامعه آنان است.

 باید در نظام آموزش و پرورش ظرفیت ایجاد ارتباط زندگی و مدرسه را به وجود آوریم تا از نرخ ترک تحصیل بکاهیم.

 نجات نظام آموزش و پرورش از حالت خشک و بی روح انتزاعی و بی معنا برای دانش

 آموزان شاید یک راه اصلی جلوگیری از افت تحصیلی باشد

تطابق کیفیت یادگیری در محیط های آموزشی با یادگیری هایی که در محیط های طبیعی اتفاق می افتد در

مدرسه در قالب زنگ ها با یادگیری موضوعی سر و کار داریم، حال آن که در ورای مرزهای مدرسه افراد در بستر

زمان به گونه ای جاری و پیوسته بدون تقسیم بندی حوزه ای از دانش زندگی می کنند، باید مشوق پویایی

و رفتار خلاق دانش آموزان بود.

                      4:عوامل مربوط به خود دانش آموز

 عوامل فیزیولوژیکی و جسمی مانند ضعف بینایی و شنوایی و غیره
 

عوامل ذهنی و روانی مانند میزان هوش و قدرت حافظه و سلامت روانی

 نداشتن هدف واقعی و عینی و روشن از تحصیل

عدم انگیزش درونی برای تحصیل و مطالعه

 نداشتن اعتماد به نفس کافی

ضعف اراده در تصمیم گیری های تحصیلی و مطالعه و اجرای تصمیمات

عدم برنامه ریزی دقیق از لحاظ زمان و میزان مطالعه روزانه

نداشتن روش مطالعه مناسب برای دروس مختلف

مهارت های مطالعه نادرست

               -5عوامل مربوط به خانواده:

 اختلاف خانوادگی و خانواده آشفته ، طلاق فیزیکی یا روانی والدین ، وجود نا مادری یا نا پدری و غیره

 اختلاف فرزندان با خانواده مانند لجبازی با والدین و اعتراض به جو خانواده

 وابسته و متکی نمودن فرزندان به والدین در امور درسی و تکالیف منزل از دوران ابتدایی

 تحقیر ، سرزنش و مقایسه نادرست فرزندان با همسالان موفق و در نتیجه پایین آوردن اعتماد به نفس و

خود پنداری آنان تغییرات منفی در خانواده مانند ورشکستگی سیاسی و اقتصادی و اعتیاد و غیره

تغییر در جهت ارتقای سریع و غیر مترقبه سطح اقتصادی یا اجتماعی خانواده و از خود باختگی و غافلگیر

شدن فرزندان و انواع انحرافات.

دعواهای خانوادگی زن و شوهر و تداوم آنها یکی از عواملی است که بشدت سبب تضعیف روحیه و افت

تحصیلی دانش آموزان می شود.

از آنجایی که کودکان در چنین لحظاتی زود انرژی و توان خود را از دست می دهند و نمی توانند همزمان با

تحصیل بار مشکلات خانوادگی را نیز به دوش بکشند خسته و ناتوان می شوند و اولین آثار خستگی روحی

آنها را می توان در کیفیت نمرات درسی آنها مشاهده کرد.

والدین نباید در چنین شرایطی از فرزند دانش آموز خود توقع نمرات خوب داشته باشند و به او بگویند

این دعواها ربطی به تو ندارد.چنین چیزی غیر ممکن است زیرا فرزندان جزیی از محیط خانواده هستند و

هر چیزی چه مثبت چه منفی تاثیرات زیادی روی آنها در محیط خانواده خواهد داشت.

 این وظیفه والدین است که مراقب روحیه فرزندان دانش آموز خود باشند تا مانع از فرورفتگی

شخصیتی آنها شوند و به این ترتیب راه را بر هر نوع زمینه انحرافی که در چنین لحظاتی آینده

فرزندان را تهدید می کند ببندند.

                            6-عوامل مربوط به مدرسه
 

گروه همسالان مانند مزاحمت و شوخی های نابجا در کلاس درس

 رفتارهای نا مناسب عوامل اجرایی مدرسه مانند مدیر ، معاونین ، دبیران و مشاوران

جو عمومی حاکم بر مدرسه از لحاظ درسی مانند سخت گیری بیش از حد دبیران در دادن نمره به خاطر

بالا فرض کردن سطح علمی مدرسه یا همرنگ شدن دانش آموز با سایر دانش آموزان ضعیف با فرض

اینکه همه دانش آموزان مدرسه ضعیف هستند.

                       7-عوامل مربوط به اجتماع

  دوستان نا باب

 استفاده نادرست از کلوپ های ورزشی ، بدن سازی ، بیلیارد و غیره

 استفاده نادرست از کافی نت ها و گیم نت ها گذراندن وقت زیاد در خیابان ها و خارج از منزل.

یکی از عوامل دیگر که سبب افت تحصیلی شدید دانش آموزان می شود معاشرت با افراد ناباب است.

فراموش نکنید که دوستان در سرنوشت فرزندان شما نقش خیلی موثری دارند.

بکوشید به طور غیر مستقیم کنترلی روی دوستان فرزندان خود داشته باشید و مراقب ارتباطهایی

که آنها با دیگران در خارج از محیط خانواده برقرار می کنند باشید.

در مدرسه دانش آموزان زیادی با افکار و شخصیت های متفاوت وجود دارند که همگی آنها می توانند

تاثیرات مثبت و گاه نامطلوبی روی فرزند شما داشته باشند.

 طبیعتا شما همیشه نمی توانید همراه فرزند خود باشید ، ولی می توانید به او بیاموزید هر کسی را به

دوستی قبول نکند.بکوشید علاوه بر داشتن شناختی از دوستان نزدیک فرزندان خود شناختی نیز از خانواده

آنها داشته باشید.

                :-8اظهارات نامناسب در حضور دانش آموزان

گاهی اوقات یکی از عوامل افت تحصیلی دانش آموزان معلمها هستند. گاهی دیده شده تعدادی از معلمان

بعضی اوقات در سر کلاس درس شروع به شکایت از وضع مادی خود می کنند و ناخواسته این پیغام را برای

دانش آموزان می فرستند که تحصیل در شرایط امروز جامعه فایده ای ندارد و کسانی که در جستجوی

وضع مادی بهتری می گردند باید آینده بهتر را در بازار کار جستجو کنند.

باید به خاطر داشت که این تبلیغات سوئ دانش آموزان را منحرف می کند و همین انحراف از تحصیل

زمینه ساز افت تحصیلی آنها می شود.

مثلا وقتی معلمی به جای تقویت انگیزه دانش آموزان برای ادامه تحصیل و کسب نمرات بهتر به آنها می گوید

که پول در بازار ریخته و با گفتن این که ما هم اشتباه کردیم آمدیم معلم شدیم و با شما کله پوک ها سر و کله

می زنیم یا اگر رفته بودیم به بازار ، حالا وضع ما بهتر از اینها بود این گونه افکار را در سر کلاس درس مطرح می کنند

و مقام معلم را پایین می آورند ، همین پیام در ذهن دانش آموزان تاثیر می گذارد و سبب انحراف ذهنی آنها می شود.

به همین ترتیب والدین نیز در افت تحصیلی خیلی نقش دارند. یک حرف می تواند سرنوشت دانش آموزی را

عوض کند و سبب دلسردی او از ادامه جدی تحصیلات شود.

 باید مراقب اظهاراتی که در حضور دانش آموزان درخصوص آینده و فارغ التحصیل شدن می شود بود. بعضی از والدین

ناخواسته این طرز فکر را در ذهن فرزندان خود به وجود می آورند که درس خواندن به بیراهه رفتن است.

 به خاطر داشته باشید از آنجا که فرزندان شما در سن کم تجربگی هستند و از اظهارات اطرافیان نزدیک خود

الگوبرداری می کنند نباید در حضور آنها چیزهایی را بیان کرد که تاثیرات منفی بر آنها داشته باشد.

                                -9 غذا و بیماری

بیماری می تواند در افت تحصیلی دانش آموزان نقش داشته باشد.

 والدین همواره باید مراقب جسم و روح فرزندان خود باشند و به تغذیه آنها در طول سالهای تحصیل

بخصوص هنگام امتحانات اهمیت ویژه ای قائل شوند. دانش آموزان باید غذای مناسبی میل کنند

تا انرژی مورد نیاز برای یادگیری در سر کلاس درس را داشته باشند.

 دانش آموزانی که غذای کافی نمی خورند

همواره در سر کلاس درس خسته ، افسرده و زودرنج هستند و چیزی یاد نمی گیرند.

                            :10 کشش به سوی غیر همجنس

خیلی از دانش آموزان در فاصله سالهای راهنمایی - دبیرستان دل به عشقهای زودرسی می دهند

که سبب انحراف فعالیت های ذهنی آنها از مطالب درسی به احساسات زودگذر می شود

 در چنین شرایطی دانش آموزان به جای صرف انرژی خود برای مطالعه دل به احساسات خود و طرف

مقابل می دهند و تمام تلاش خود را برای جلب توجه طرف مذکور متمرکز می کنند و از مسیر اصلی

منحرف می شوند. باید دانست کمبود عاطفه در دانش آموزان به سرعت خود را نشان می دهد.

                          :11 تکلیف خانه

تکلیف دانش آموزان در منزل فعالیتی هدفدار، تکنیکی و وسیله ای در خدمت یادگیری است لذا نباید

آنرا به منزله وسیله ای جهت پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان و یا سرگرم کردن آنان تلقی نمود.

 تکلیف باید با تواناییها و علایق دانش آموزان مطابقت داشته باشد.

مدت تکلیف باید متناسب باشد با مدت زمانی که لازم است دانش آموز در منزل صرف امور درسی کند.

ولی گه گاه این تناسب رعایت نمی شود. و تکالیف سنگین بر دانش آموزان تحمیل می شود

                             که موجب خستگی و دلسردی می شود.

                              فرستاده شده از :عبدالعلی فتاحی